Brzeźno Szlacheckie - Czy Wyczechy były majątkiem słynnego feldmarszałka?

Czy Wyczechy były majątkiem słynnego feldmarszałka?

Opublikowano: poniedziałek, 14 listopad 2022 11:35 | Liczba odwiedzin: 1947

Słynny feldmarszałek

Urodził się 06.12.1849 r. w majątku Leipnitz koło Wittenbergii w Saksonii. Uczył się w gimnazjum rolnym w Torgau a po jego ukończeniu studiował rolnictwo w Halle . Studia te przerwał by wstąpić na ochotnika do wojska, co nastąpiło w 1869 r. Jego pierwszą jednostką był 2 Regiment Huzarów Śmierci (2 Przyboczny Pułk Huzarów im. Królowej Prus Wiktorii) . W szeregach tego pułku walczył w latach 1870-1871 w wojnie z Francją. Z wojny tej wyszedł z krzyżem żelaznym II kl. i w stopniu podporucznika. Po wojnie został przeniesiony do rezerwy i ukończył w 1873 r. przerwane studia . W tym też roku wrócił do służby w macierzystym pułku. W latach 1876 - 1878 r. służył w 1 Brygadzie Kawalerii w Królewcu. Porucznikiem został w 1878 r. Rok służył w Szczecinie w 3 Brygadzie Kawalerii, ponownie wrócił na rok do Brygady w Królewcu .W 1879 r. ożenił się z Dorotą von Horn z którą miał pięcioro dzieci. Trzech synów i dwie córki byli to : Hans Georg von Mackensen (1883–1947) – dyplomata , Manfred von Mackensen, Eberhard von Mackensen (1889–1969) – generał pułkownik , Else Mackensen (1881/2–1888 begin_of_the_skype_highlighting end_of_the_skype_highlighting) i Ruth von Mackensen (1897–1945). Od maja 1880 r. został oficerem w Sztabie Generalnym w Berlinie. Awans na kapitana dostał w 1882 r. W 1884 r. trafił na rok do sztabu VII Korpusu w Münster. W latach 1885-87 służył jako oficer sztabu w 14 Dywizji Piechoty w Düsseldorfie. Później w latach 1887-1889 w 9 Pułku Dragonów w Metz i w 4 Dywizji Piechoty w Bydgoszczy. W 1888 r. został majorem. Przez dwa lata 1891-1893 był I Adiutantem Szefa Sztabu generała Alfreda von Schlieffena w berlińskim Sztabie Generalnym. Potem został dowódcą pułku ,którym dowodził w latach 1893-1898, był to gdański 1 Przyboczny Pułk. Na tym stanowisku został w 1894 r. podpułkownikiem i w 1897 r. pułkownikiem. W 1898 roku został osobistym adiutantem cesarza Wilhelma II. Był pierwszym w historii nieszlachcicem na tym stanowisku. Rok później 27 STYCZNIA za zasługi dla Niemiec został przez cesarza nobilitowany. Generałem majorem został w 1900 r. a dowódcą brygady huzarów w Gdańsku został w 1901 r. Jej honorowym szefem był sam cesarz Wilhelm II. 11.09.1903 r. został generałem porucznikiem i dowódcą 36 Dywizji Piechoty w Gdańsku. W 1905 r. zmarła mu żona ; w 1908 r. ponownie ożenił się z Leonią von der Osten. W latach 1908-1914 jako generał kawalerii był dowódcą XVII Korpusu Armijnego w Gdańsku. Po wybuchu wojny, w sierpniu 1914 r. został pobity przez Rosjan pod Gąbinem , następnie odegrał ważną rolę w pogromie wojsk rosyjskich pod Tanenbergiem. Dowodził 9 Armią Niemiecką w rejonie Łodzi ( listopad – grudzień 1914 r. ) . Za umiejętne i sprawne dowodzenie podczas tej bitwy został odznaczony orderem "Pour le Merite" i awansowany do stopnia generała pułkownika. Jako dowódca XI Armii w maju 1915 r. przełamał front w Galicji, w czerwcu opanował Przemyśl następnie Lwów. Za opanowanie Lwowa (22.06.) 23.06.1915 r. został feldmarszałkiem i otrzymał "Liście Dębu" do orderu "Pour Le Merite". Stał się obok Hindenburga i Ludendorffa jednym z trzech najpopularniejszych niemieckich dowódców.06.08.1915 r. wraz z Paulem von Hindenburgiem otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Gdańska. Wcześniej, 26 czerwca tego roku uhonorowała go Rada Miasta Sopotu, a 29 czerwca został doktorem honoris causa Politechniki Gdańskiej. W październiku 1915 r. objął dowodzenie ofensywą wojsk państw centralnych na Serbię. Zdobył Belgrad. W 1916 r. uczestniczył w walkach przeciw Rumunii, do stycznia 1917 r. zajął większość tego kraju. Za kampanię na tym kierunku został odznaczony Orderem Wielkim Krzyża Żelaznego. Po wojnie został internowany na Węgrzech i w Grecji. Zwolniony został w 1919 r. Po 1920 r. mieszkał w swoich majątkach na Pomorzu Zachodnim. Był sympatykiem kół głoszących rewizję traktatu wersalskiego i granic Niemiec z Polską. W 1935 roku został honorowym dowódcą i patronem 5 Pomorskiego Pułku Huzarów im. Blüchera w Słupsku. W maju 1941 roku uczestniczył w Doorn w Holandii w pogrzebie zmarłego tam cesarza Wilhelma II. Gdy zbliżał się front opuścił w lutym 1945 r. swój majątek Janowice koło Lęborka, Zmarł 08.11.1945 roku w wieku 96 lat w Schmiedeberg i pochowany został na cmentarzu w Burghorn nieopodal Celle koło Hanoweru. W uroczystościach pogrzebowych wzięła udział Wiktoria Luiza, córka cesarza Wilhelma II

Syn - zbrodniarz wojenny

Najsłynniejszym z synów feldmarszałka był Friedrich August Eberhard von Mackensen Urodził się w Bydgoszczy 24.08.1889 r. Służbę wojskową rozpoczął od Korpusu Kadetów do którego wstąpił w 1908 r. Oficerem w stopniu podporucznika został w 1910 r. W czasie I wojny światowej odznaczony został dwukrotnie Krzyżem Żelaznym. Po wojnie pozostał w służbie, którą pełnił na różnych stanowiskach liniowych i sztabowych. 01.01.1938 r. został generałem mjr. Na wojnę z Polską wyruszył jako szef sztabu 14 Armii. 01.01. 1940 r, został generałem por. Za zasługi w walkach o Kijów otrzymał 27.07. 1941 r. Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego a Liście Dębu do niego nadano mu 26.05.1942 r.
W 1943 r. jako dowódca I Armii Pancernej bił się o Charków. 06.07.1943 r. został generałem pułkownikiem.Wyróżnił się w lutym 1944 r. pod Anzio.23.03. 1944 w wyniku ataku bombowego zginęło w Rzymie 28 Niemców. Mackensen wydał rozkaz rozstrzelania w odwecie 320 Włochów. Rozkaz wykonano Za ten czyn został skazany 30.11. 1947 r. na karę śmierci, wyrok zamieniono na 21 lat więzienia. Z więzienia wyszedł w 1952 r. Zmarł 19.05. 1969 r. w Alt-Mühlendorf w Szlezwiku-Holsztynie

Drugi syn - SS Gruppenführer

Hans Georg von Mackensen ( 26. 01. 1883 w Berlinie , zm 28.09. 1947 w Konstancji ) były niemiecki sekretarzem stanu , ambasador i SS -.man

Wychowywał się z WWwwwksięciem Augusem Wilhelmem Pruskim. Przeszedł przeszkolenie wojskowe i ukończył studia prawnicze .W czasie pierwszej wojny światowej został Im Ersten Weltkrieg war Mackensen persönlicher Adjutant von Prinz August Wilhelm, zuletzt als Hauptmann .osobistym adiutantem tegoż księcia ( kapitan). Nach Kriegsende war er im preußischen Justizministerium tätig, bis er im Mai 1919 ins Auswärtige Amt berufen wurde.Po wojnie pracował w dyplomacji. Nie bez związku z jego karierą było małżeństwo zawarte w dniu 10 August 1926 heiratete er in Leinfelden Winifred Christine Helene Freifrau von Neurath, die Tochter des späteren Reichsaußenministers Konstantin Freiherr von Neurath ..08. 1926 z Winifred Leinfelden Christine Catherine Helene von Neurath, córką ministra spraw zagranicznych Niemiec Konstantina barona von Neurath . Im Juli 1931 war von Mackensen Botschaftsrat von Madrid . W 1933 r.Im Mai 1933 trat er in die NSDAP ein. wstąpił do NSDAP. Ab Dezember 1933 fungierte er als Gesandter I. Był m.in. ambasadorem w Budapeszcie. W styczniu 1942 r. został SS-Gruppenführerem

W dniu 04 Oktober 1943 teil, bei der Heinrich Himmler die erste der Posener Reden hielt ^[1] ..10. 1943 z brał udział w słynnej odprawie SS z Heinrichem Himmlerem w Poznaniu .W latach 1945-1946 przebywał w niewoli francuskiej. W1939 SS-Ehrenring 1939 otrzymał honorowy pierścień SS

Wyczechy historia wsi

Wyczechy w okresie niemieckim nosiły nazwę Geglenfelde. Pisana historia wsi sięga roku 1360. Wówczas to czterech rycerzy ( Kayand Woyczech z Polnitz oraz Nicholas i Claus von Geylenfeld ) otrzymało od Wielkiego Mistrza Zakonu Krzyżackiego Winricha von Kniprode 50 mórg ziemi. W zamian zobowiązali się służyć Zakonowi i świadczyć na jego rzecz stosowne usługi w tym zbrojne. Wieś nie należała do spokojnych między rokiem 1411 a 1466 przeszły przez nią kataklizmy wojenne. Ludność wsi malała, wiele gospodarstw zostało opuszczonych. Wg dostępnych źródeł ( Wiktor Zybajło ) w drugiej połowie XVI wieku właścicielem 24 łanów był M. Walde, a 8 łanów posiadał niejaki J. Becker herbu Leliwa. W drugiej połowie XVIII wieku Wyczechy były w posiadaniu rodzin Manteufflów i Kiełpińskich, ich majątki były także w Loży i Olszanowie. Od 1821 roku dobra dworskie były oddzielone od wsi, ten stan uległ zmianie w 1928 r. W 1868 r. chłopi byli właścicielami 712,48 mórg ziemi, natomiast majątek ziemski liczył 2446,19 mórg. We wsi było wówczas 47 budynków a ilość mieszkańców wynosiła 170 osób w tym ewangelików 168 a katolików 2. Ewangelicy z Wyczech należeli do założonej około 1650 roku parafii Olszanowo ( niemiecka nazwa tej miejscowości brzmiała Elsenau ). Wszystko wskazuje na to, że w Wyczechach przed wprowadzeniem reformacji istniał kościół katolicki. Dowodem na to ma być stara kamienna chrzcielnica znaleziona na terenie dawnego cmentarza katolickiego podczas wykopalisk prowadzonych tam w 1869 r. . W 1925 r. przewaga protestantów była nadal znaczna, stanowili 93,8% mieszkańców ( 258 osób ). W Wyczechach mieszkali też Katolicy, których było tylko 17 (6,2%) i przynależeli do kościoła w Czarnem, natomiast Żydów nie odnotowano. W miejscowości funkcjonowała poczta Po wprowadzeniu w Prusach obowiązkowej edukacji, dzieci uczyły się w szkole w Łoży, szkoła w Wyczechach powstała w okresie międzywojennym. Miejscowa ziemia była piaszczysta i gliniasta dlatego rozwinęła się tu uprawa ziemniaków oraz żyta i owsa. W okresie międzywojennym miejscowe sadzeniaki osiągnęły znaczną popularność w Niemczech a także były poszukiwanym towarem poza granicami tego państwa. Po wojnie z Polską w październiku 1939 r. do pracy w Wyczechach skierowano ok 100 – osobową grupę polskich jeńców z Stalagu II B Hammerstein ( Czarne) ,których zgrupowano w specjalnym Komandzie Pracy. W kolejnych latach wojny do majątku trafiali też jeńcy innych narodowości. Jeńców tych w lutym 1945 r. uwolniła Armia Czerwona. Po wojnie wieś przejściowo nosiła nazwę Adamów. Obecna nazwa Wyczechy obowiązuje od 1946 r. W powojennej historii zamieniała się przynależność administracyjna wsi. Do 1954 r wchodziła w skład gminy Łoża (z siedzibą w Biskupnicy). Od 1954 roku w Wyczechach znajdowała sie Gromadzka Rada Narodowa, która obejmowała wsie: Wyczechy, Nadziejewo, Raciniewo, Łoża, Zalesie. Od roku 1972 r. wieś znalazła się w Gminie Czarne. W okresie PRL Wyczechy były ważnym środkiem rolnictwa państwowego, przebywali tu w ramach różnych wizyt najwyżsi dostojnicy ówczesnych władz PRL, w tym I sekretarz KC PZPR Edward Gierk, premierzy: Piotr Jaroszewicz i Józef Pińkowski, marszałek Sejmu Stanisław Gucwa i inni.

Mackensenowie z Wyczech

Do końca 1945 r. majątek w Wyczechach był własnością rodziny Mackensen, która nabyła go w drugiej połowie XIX w . Mackensenowie pochodzili z westfalskiego Hanoweru i nie byli szlachtą. Czasami błędnie pisze się przed ich nazwiskiem owe szlacheckie von. Jest to błąd wynikający z tego iż słynny feldmarszałek von używał a to dlatego, że został w 1899 r. uszlachcony przez cesarza Wihelma II. Innym popełnianym błędem jest przekonanie, że majątek był jedną z własności feldmarszałka. Ojciec feldmarszałka Rudolf August Christian Ludwig Mackensen urodził się 05..06.1817 w Garmissen, zmarł 11 maja 1890 r. , z zawodu był agronomem i zarządcą ziemskim. 28 listopada 1848 r. poślubił Marie Luise Rink ur. 12.10. 1826 w Söllichau Wittenbergia ,przeżyła ona swego męża o 26 lat. Zmarła. 07 maja 1916 r. Los zrządził ,że oboje małżonkowie zmarli w Wyczechach. Mieli troje dzieci dwóch synów i córkę Julie Auguste Sophie Mathilde Marie Mackensen ( 1851 - 1903 ) Za pana na majątku w Wyczechach uchodzi ich drugi syn czyli młodszy brat feldmarszałka Viktor Mackensen ( ur,16.08.1854 Leipnitz – zm. 16.02. 1909 w Poznaniu ), jego zoną została Julie Franziska Haase (25.01.1864 Gieskow/Giezkowo – 27.04.1909 w Paulsfelde/Pawłowice ), poślubił ją 11 maja 1883 r. w Balfanz/Białowąs, pow. Szczecinek gm. Barwice. Małżeństwo to miało troje dzieci byli to syn Gottfried Richard Sigesmund Mackensen (18.03.1884 – czerwiec 1945 Brandenburgia ) drugi syn Richard Ernst August Mackensen ( 1889 - 1899 ) oraz córki, Dorothea Martha Mackensen ( 1885 – ? ) i Margarete Amanda Mackensen ( 14.09.1895 w Pawłowicach - 1989 ). Po śmierci Viktora Mackensena dziedzicem majątku w Wyczechach został Gottfried Richard Sigesmund Mackensen. Miał dwie żony. Pierwsza Elisabeth Bohnstedt poślubiona 29 września 1913 r. Z małżeństwa tego urodził się syn Paul-Viktor August Wilhelm Max Mackensen ( 15.01.1915 – 13.02.1991 w Kilonii ) który był majorem. Drugą żoną była Charlotte Lau urodzona 23.02.1911 r. w Kavelsdorf , ( ślub 29.01.1943 r. Kavelsdorf ) zmarła 21.07.1985 r. w Kilonii. Pod rządami Mackensenów dwór w Wyczechach zespół parkowo – pałacowy przybrał styl eklektyczny. Centralnym obiektem był dwukondygnacyjny pałac natomiast wśród drzew parku rosły buki, graby, lipy, sosny wejmutki, modrzewie. Istnieje pogląd, że do końca majątkiem zarządzała Elizabeth Mackensen-Bohnstedt.

Ślady po Mackensenach

Pamiątką po dawnych właścicielach majątku jest bez wątpienia zespół parkowo –pałacowy choć po pożarze 14.02.2007 r. została z pałacu ruina, zespół nadal świadczy o dawnej zamożności rodziny. Najbardziej wymowną pamiątką są groby rodzinne na starym cmentarzu ewangelickim. Aby odnaleźć ten cmentarz należy minąć kościółek i iść dalej. Cmentarz znajduje się kilkadziesiąt metrów dalej po prawej stronie drogi na Raciniewo. Miejsce pochówku Mackensenów jest w fatalnym stanie z licznymi śladami prób dokopania się do doczesnych szczątków pochowanych osób. Niegdyś były tam tablice nagrobne. Niestety już ich nie ma. Może ktoś zabrał je do Niemiec a może jakiś kolekcjoner trzyma je w swoim ogródku. Szkoda. Jedynie na zachowanych zdjęciach odczytać można, że na tablicach tych zostali uwidocznieni : matka, brat i bratanek feldmarszałka tj: Marie Luise Rink Mackensen (1826 - 1916 ), Viktor Mackensen ( 1854 - 1909 ) , Richard Ernst August Mackensen ( 1889 –1899 ) . Trudno dziś dociec czy w grobowcu pochowany został ojciec feldmarszałka Rudolf August Christian Ludwig Mackensen ( 1817 - 1890 ). Przekazy pisane jedynie podają , że w Wyczechach zmarł. Feldmarszałek musiał być niezwykle popularny w Czarnem. W okresie przedwojennym jedna z głównych ulic miasta nosiła nazwę Mackensen ( dzisiejsza Kościuszki ) również miejscowa apteka nie tylko z nazwy przypominała o nim, wewnątrz jej w centralnym miejscu wisiał jego portret . Jest to doskonale widoczne na jednej z starych pocztówek. Apteka istniała do czasów współczesnych ( Plac Wolności 12 ) i nosiła zgoła odmienną nazwę „Pod Jarzębiną”. Fakt posiadania przez Mackensenów majątku w Wyczechach oraz zamieszkanie w nim rodziców i brata najsłynniejszego z tej rodziny każe przypuszczać ,że feldmarszałek i jego synowie nieraz tu gościli.